ایران چگونه توانست مراکز فرهنگی اسرائیل در قاره سیاه را حذف کند
تاریخ انتشار: ۸ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۹۵۸۳۱۲
علی معروفی آرانی، منتقد و پژوهشگر عرصه فرهنگ در گزارشی به فعالیتهای فرهنگی ایران در قاره آفریقا که مواجه شده با تبلیغات روزافزون رژیم صهیونیستی در این منطقه، پرداخته است.
مشروح این گزارش را در ادامه بخوانید:
صرف نظر از حضور تاریخی ایران در قاره آفریقا که به دوران صفویه باز میگردد، وجود آبراهها و گذرگاههای دریایی و دسترسی به آبهای آزاد از جمله مهمترین دلایل اهمیت قاره آفریقا برای ایران در دوران معاصر است، به همین دلیل شاهد حضور دریایی ایران در نزدیکی تنگه راهبردی «باب المندب» هستیم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
غرب آفریقا به این دلیل که کمربند اسلامی بزرگی را در قاره سیاه تشکیل میدهد، یکی از مهمترین مناطق مورد توجه ایران از زمان پیروزی انقلاب اسلامی محسوب میشود.
آفریقا به لحاظ ژئوپلیتیکی از اهمیت شایانی برخوردار است. دسترسی به کانال سوئز، تنگه جبل الطارق، باب المندب و دماغه امیدنیک، این قاره را به مرکزی برای رقابت همه کشورها تبدیل کرده و به ویژه در سالهای اخیر برخی بازیگران منطقهای نیز بر دامنه حضور خود در این قاره افزودهاند. ترکیه از یک سو و قطر، امارات عربی متحده و عربستان از سوی دیگر که عمدتاً اهداف اقتصادی را در کار با این قاره مدنظر قرار دادهاند. البته در این میان نباید حضور رژیم صهیونیستی را در این قاره از نظر دور نگه داشت.
برخی مواقع فرصتسازی را به فرصتسوزی مبدل ساختهایم
هرچند سیاستمداران و مسئولان بلندپایه جمهوری اسلامی ایران همواره برای قاره آفریقا اهمیت و جایگاه خاصی قائل بودهاند، ولی سیاستهای اقتصادی، اقدامات عمرانی و انجام پروژههای صنعتی ایران در کشورهای مختلف این قاره پهناور همواره مقطعی و منقطع بوده و سیاست جامعی برای تداوم این فعالیتها در دولتهای مختلف پس از انقلاب اسلامی وجود نداشته است. این امر که در برخی مواقع فرصتسازی را به فرصتسوزی مبدل ساخته، علاوهبر کاهش نسبی اعتماد دولتهای آفریقایی به ایران، عرصه و میدان فعالیتهای اقتصادی را به دیگر کشورها نظیر چین، هند، برزیل و ترکیه واگذار کرده و جمهوری اسلامی ایران خودخواسته و تنها در اثر بیتدبیری برخی مدیران و عدم طراحی برنامه جامع میانمدت و درازمدت خود راز این بازار جذاب توام با فرصتهای والای تجاری و ضریب ریسک کم خطر محروم ساخته است.
تنها طی سالهای ۱۹۸۲ تا ۱۹۸۴ میلادی جمهوری اسلامی ایران توانست با یک حرکت منسجم و پرشتاب فرهنگی و با حذف کردن مراکز فرهنگی اسرائیل، مراکز فرهنگی خود در جنوب صحرای آفریقا را از ۹ مرکز به ۱۸ مرکز افزایش دهد
اغلب مردم این منطقه مسلمان و اسلام مذهب رسمی کشورهای این منطقه است، طوری که ۹۵ درصد جمعیت اغلب کشورهای این منطقه مانند سنگال و مالی و گامبیا را مسلمانان تشکیل میدهند. در کشور گینه مسلمانان ۸۵ درصد جمعیت و در نیجر مسلمانان ۸۰ درصد جمعیت کل کشورهای خود را تشکیل میدهند. نیجریه، مالی، نیجر، موریتانی، سنگال، ساحل عاج، گینه، گینه بیسائو، غنا، زامبیا، سیرالئون و گامبیا، همگی کشورهایی هستند که در غرب آفریقا قرار دارند و هدف ایران جهت صدور انقلاب اسلامی بودهاند.
اما صرف نظر از بُعد دینی و مذهبی، دلایل دیگری همچون؛ وجود مشترکات سیاسی و فرهنگی متعدد بین کشورهای منطقه غرب، شرق و شمال آفریقا باجمهوری اسلامی ایران و بهرهمندی و برخورداری از روابط گسترده منطقهای و بین المللی، به ویژه در جهان اسلام و حضور ایران در آن برگ برندهای برای تهران در محافل بین المللی است که به گسترش نفوذ ایران در آفریقا تاکنون نقش داشتهاند.
افکار و اندیشههای انقلابی و اسلامی حضرت امام خمینی (ره) هنوز کارساز است
با این توصیف برای ایران یافتن جای پایی در مناطق مورد علاقه و هدف درآفریقا کار ساده و راحتی نیست، چون با اینکه اکثریت جمعیت کشورهای این منطقه را مسلمانان تشکیل میدهند، اما اغلب آنها از مسلمانان اهل سنت هستند، به همین دلیل، ایرانیها کار خود را با احداث ساختارهای زیر بنایی مانند ساخت مساجد و شبکههای خیریه و مؤسسات آموزشی و پرورشی آغاز کردند و جامعه هدف آنها به طور خاص مسلمانان اهل سنت این کشورها بودند، بدون اینکه خواهان تغییر مذهب و دیدگاهها و اعتقاداتشان شوند، افکار و اندیشههای انقلابی و اسلامی حضرت امام خمینی (ره) به ویژه در زمینه رهایی و نجات از ظلم و استبداد را ترویج کردند که بر اغلب کشورهای قاره سیاه سایه افکنده است و نتیجه این اندیشهها، نهالها و رویشهای انقلابی و اسلامی را در سیرالئون، کنیا، نیجریه، اوگاندا، آفریقای جنوبی، اتیوپی، تونس، مصر و… درحال رشد و تکثیر میبینیم.
جالب اینکه ترکیه ۲۰ سال پیش کار جدی را با این قاره آغاز کرد و در حال حاضر دارای ۴۲ سفارتخانه در آفریقا است و از سوی دیگر ترکیه اقدام به برقراری پرواز از این کشور به ۵۲ شهر در آفریقا کرده است.
«ارهان باروت اوغلو» رئیس هیأت روابط اقتصادی خارجی شورای تجارت ترکیه - رواندا در سال ۲۰۲۰ در اظهاراتی با اشاره به اینکه حجم تجارت بین ترکیه و آفریقا حدود ۲۶ میلیارد دلار است٬ گفت: در سالهای اخیر ورود سریالهای ترکی به آفریقا، گشایش سفارتخانهها و مراکز مشاوره تجاری و اقتصادی در این قاره و همچنین در سایه ۴۲ مطالعه فشرده در زمینه روابط دوجانبه با آفریقا٬ علاقهمندی به ترکیه افزایش یافته است.
بر اساس آمار شورای روابط اقتصادی خارجی ترکیه، حجم سرمایهگذاری شرکتهای ترک در کشورهای آفریقایی در سال ۲۰۱۸ با ۱۱ درصد افزایش نسبت به سال پیش از آن به ۴۶ میلیارد دلار رسید.
رویشهای انقلاب اسلامی را میتوان در آفریقا دید
اندیشههای آرمان گرایانه و انقلابی حضرت امام خمینی (ره) باعث شد تا هر روز بر محبوبیت مردمی امام خمینی (ره) افزوده شود و انعکاس دیدگاههای ایشان، که حکومت اسلامی را با اقتصاد سوسیالیستی در آمیخته بود، طنین انداز میشد. با هدایت و ترویج و تکثیر رویشهای انقلابی و جهان شمول این مرجع عالیقدر جهان تشیع، از زمان پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی (ره) ۳۰ تا ۶۰ میلیون آفریقایی به تشیع در آمدند.
البته برخی از ناظرین و فعالان دینی و فرهنگی در قاره سیاه درگزارشی مدعی شدهاند؛ جمهوری اسلامی ایران برای گسترش نفوذ خود در قاره آفریقا از همه ساز و کارها بهره گرفته، اما معروفترین آنها سه ساز و کار «شیعیان لبنان»، «مراکز فرهنگی» و «مبلغان مذهبی» یا همان «روحانیون» بودهاند.
از سوی دیگر عربستان سعودی که تا پیش از این مباحث فرهنگی و ترویج وهابیت را در دستورکار خود قرار داده بود، مدتی است توجه ویژهای به لحاظ اقتصادی به این قاره کرده و در همین راستا نیز اقدام به انتصاب وزیر مشاور در امور آفریقا کرده است. امارات عربی متحده نیز در حال فعالیتهای اقتصادی در آفریقاست و در زمینه تاسیس بندر فعالیت گستردهای را دارد. خبرگزاری رویترز هم پیش از این گزارش داده بود که امارات سالانه میلیاردها دلار طلا از آفریقا قاچاق میکند و از این کشور به اروپا، آمریکا و دیگر کشورها میرود. «ثانی بن احمد الزیودی» وزیر مشاور تجارت خارجی امارات عربی متحده در اظهاراتی در این باره گفت: ارزش تجارت غیرنفتی بین امارات و آفریقا در ۹ ماه اول سال ۲۰۲۰ بالغ بر ۴۰.۷ میلیارد دلار بوده است.
رژیم صهیونیستی فقط به دنبال تحقیر میراث معنوی و چپاول ذخایر معدنی است
رژیم صهیونیستی هم در حوزههای کشاورزی، امنیتی و آموزشی در این منطقه فعال است. روزنامه «رأیالیوم» چندی پیش به نقل از یک نماینده کنست (پارلمان) رژیم صهیونیستی نوشت که این رژیم مقادیر زیادی سلاح به سودان جنوبی فروخته و تجربیات امنیتی در اختیار این کشور قرار داده است. علاوه بر این آفریقا برای اندونزی، مالزی، پاکستان و سریلانکا نیز این روزها در اولویت قرار گرفته و بر میزان مراودات خود با کشورهای این قاره افزودهاند.
بازتاب و تأثیر تبلیغ طولانی مدت و مستمر دیدگاهها و افکار و اندیشههای حضرت امام خمینی (ره) با ظهور مسلمانان و شکل گیری گروههایی حامی و تأیید کننده دیدگاههای انقلابی امام راحل، به عنوان پرچمدار پیروزی مردم بر رژیم فاسد و سرکوبگری که غرب از آن حمایت میکرد، کم کم خود را در غرب و شمال آفریقا نمایان ساخت.
به گفته شبکه تلویزیونی اورینت، بیش از ۱۵۰ هزار لبنانی که اغلب آنان را شیعیان تشکیل میدادند، «اسب تروآی» جمهوری اسلامی ایران برای نفوذ در کشورهای غرب قاره سیاه شدند.
سازمانهای جاسوسی سیا و موساد در این باره ادعا میکنند که بسیاری از لبنانیها دارای روابط بسیار نزدیک و دوستانه با نخبگان سیاسی و تجار و بازرگانان کشورهای غرب آفریقا بودند و در این زمینه برخی از تجار و بازرگانان و سرمایه داران لبنانی دو تابعیتی آمادگی خود را اعلام کردند تا حلقه ارتباط و تأمین کننده منافع سیاسی و مذهبی و تجاری – بازرگانی ایران در آفریقا باشند.
مبلغان بومی عامل نشر فرهنگ انقلاب اسلامی
ایران در این مدت بیکار و تماشاچی صحنه سیاسی و فرهنگی تحولات قاره سیاه نبود. تنها طی سالهای ۱۹۸۲ تا ۱۹۸۴ میلادی جمهوری اسلامی ایران توانست با یک حرکت منسجم و پرشتاب فرهنگی و با حذف کردن مراکز فرهنگی اسرائیل، مراکز فرهنگی خود در جنوب صحرای آفریقا را از ۹ مرکز به ۱۸ مرکز افزایش دهد تا در کشورهای این منطقه به کانون تبلیغ و ترویج شعارها و ایدئولوژی انقلاب اسلامی تبدیل شوند، که مهمترین وظیفه آن بسترسازی برای نشر فرهنگ انقلاب اسلامی در کشورهای دیگر بود.
عربستان سعودی که تا پیش از این مباحث فرهنگی و ترویج وهابیت را در دستورکار خود قرار داده بود، مدتی است توجه ویژهای به لحاظ اقتصادی به این قاره کرده و در همین راستا نیز اقدام به انتصاب وزیر مشاور در امور آفریقا کرده است
استراتژی روابط با آفریقا در حال بروز رسانی است و سطح جدیدی برای افزایش حجم روابط تجاری و اقتصادی با آفریقا در پنج سال آینده هدف گذاری شده است. جمهوری اسلامی ایران در چشمانداز خود، تبدیل شدن به بازیگری اصلی در عرصه بینالملل و نقشآفرینی در جایگاه یک قدرت مدعی را در برنامه دارد. حضور در آفریقا و رقابت با بازیگران اصلی این قاره بهخصوص ترکیه، چین، عربستان و ژاپن وسیلهای برای کسب تحقق آرمانهای جهان شمول جمهوری اسلامی ایران است.
بنابراین، جمهوری اسلامی ایران یکی از طرفهایی است که در سایه سابقه دیرین خود در ارتباط با کشورهای آفریقایی، باید جدیت بیشتری در زمینه حضور در آفریقا و رقابت با کشورهای منطقهای در این قاره به خرج دهد. همچنین میتوان استدلال کرد که از آنجاییکه مهمترین دریچه نفوذ ریاض به آفریقا، فقر گسترده در این قاره و عدم وجود زیرساختهای مناسب برای بهرهبرداری از ظرفیتهای داخلی است، انتظار میرود که سعودیها از طریق سرمایهگذاریهای کلان تا یک دهه آینده در صدد تثبیت جای پای خود در آفریقا باشند.
حضرت آیتالله خامنهای مرداد ۱۳۹۳ در جمع سفرا و روئسای نمایندگیهای جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور عنوان کردند: در کنار بازیگران سنتی، بازیگران جدیدی در آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین وارد عرصه شدهاند و در تلاشند جایگاه خود را در نظم جدید پیش رو، تثبیت کنند. در این دوران، دیپلماسی قوی و کارآمد اهمیت مضاعفی مییابد و به همین علت، امروز کار وزارت خارجه از گذشته حساستر است.
آفریقا با ۵۵ کشور و یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون جمعیت که ۶۰ درصد آنها جوان هستند، دارای ظرفیتهای بیشماری است و بازاری بکر برای صادرات محصولات ایرانی، علاوه بر این، سرزمینهای بکر این قاره بستر مناسبی برای کشت فراسرزمینی است. البته آنگونه که باید و شاید، از ظرفیتهای اقتصادی این قاره استفاده نشده که در این راستا، عدم شناخت دو طرف از همدیگر از جمله موانع در این زمینه بوده است.
در حال حاضر ۲۲ سفارتخانه متعلق به جمهوری اسلامی ایران در کشورهای آفریقایی مستقر است و ۱۸ سفارتخانه متعلق به کشورهای آفریقایی نیز در ایران فعالیت میکنند.
کار جدی با آفریقا نیاز به یک عزم ملی و ورود جدی همه نهادها و سازمانهاست
باید تلاش کنیم سهم خود را از بازار آفریقا به دست آوریم. اگر در چارچوب سیاست مقاومتی، به دنبال رونق اقتصادی و افزایش تولید و اشتغال هستیم در حوزه خارجی، قاره آفریقا مستعدترین منطقهای است که میتواند در این زمینه جهش ایجاد کند. آفریقا بازار بسیار گسترده با حجم بیش از یک هزار میلیارد دلار است که ما سهم بسیار ناچیزی از آن را در اختیار داریم که میزان آن به یک میلیارد دلار نیز نمیرسد. در عین حال و اگر چه همه قدرتهای بزرگ و رقبا مدتهاست در این عرصه حضور گسترده و قوی دارند، ولی همچنان در برخی حوزهها بکر و دارای ظرفیتهای گسترده است. کار جدی با آفریقا نیاز به یک عزم ملی و ورود جدی همه نهادها و سازمانهای ذیربط کشور در این روند دارد، ایران میتواند شریک قابل اعتمادی برای کشورهای این قاره باشد و با استفاده از ظرفیتهای آفریقا در جهت رونق اقتصادی و توسعه کشور استفاده کند.
جمهوری اسلامی ایران سیاست ثابتی نسبت به توسعه روابط با آفریقا دارد و این سیاست در چهار دهه گذشته ثابت بوده و تابع شرایط نبوده است. عدم آشنایی تجار و صاحبان سرمایه ایرانی از ظرفیتهای آفریقا و به نوعی آفریقا هراسی که به واسطه تبلیغات منفی رسانههای غربی از این قاره در اذهان ایرانیان نقش بسته و از دیگر سو دوری مسافت، نبود پرواز مستقیم و از همه مهمتر تحریمهای یکجانبه علیه ایران را میتوان از جمله دلایلی برشمرد که در مناسبات ایران با کشورهای این قاره اثرگذار بوده است.
تنظیم روابط با کشورهای آفریقایی و با ملتهای آنها و تبادل در حوزههای دانشجویی، اساتید، کارهای علمی و فعالیتهای مشترک، پیمانهای منطقهای و فرامنطقهای در خصوص موضوعات محوری از جمله بحث فلسطین میتواند افق گستردهای در روابط سیاسی ما با آفریقا ایجاد کند که به اعتقاد کارشناسان جای آن خالی است و باید در این زمینه کار شود.
چون این کشورها دارای ظرفیتهای بسیاری هستند و توان اقتصادی خوبی دارند و میتوانند همپیمانهای خوبی برای جهان اسلام باشند و به همدیگر و به استقلال هم کمک کنند و این یک فرصتی است که باید در حوزه سیاست خارجی فعالیت خود را افزایش دهیم.
آفریقا دارای فرصتهای سرزمینی زیادی است که به ما اجازه کشت فراسرزمینی را میدهد، بخش زیادی از نیازهای ما که از نقاط مختلف دنیا تامین میشود میتواند از آفریقا تامین شود، هم کمکی به این کشورهاست و هم نیاز ما را تامین کند، ولی این یک اراده ملی میخواهد که اجزا با همدیگر هماهنگ شوند و از این ظرفیت و پتانسیل و امکانی که داریم در جهت تحقق این نگاه و افق آینده استفاده کنیم.
اگر بخواهیم در یک افق نگاه ملی کار اساسی انجام دهیم، ایران باید آفریقا را به عنوان موضوع مهم و اساسی در استراتژی و راهبرد خود در ۱۴۰۲ قرار دهد و همه دستگاهها در این فضا یک اقدام جهشی و یک مدیریت جهادی و انقلابی انجام دهند و از این ظرفیت موجود آفریقا که ظرفیت قابل استفادهای است، بهرهبرداری کنیم.
جمهوری اسلامی ایران در همه جا روابط سیاسی و حضور سیاسی و دستگاه دیپلماسی را دارد و فعالیت خود را انجام میدهند، ما یک مقدار در منطقه درگیر هستیم، آن هم با توجه به مشغلهها و ناامنیها و تهدیدها و شرایط موجود که بخش زیادی از انرژی جمهوری اسلامی ایران را به طور طبیعی درگیر خود کرده است و هم میتوان گفت تهدیدهای نزدیک و فرصتهای نزدیک و در اولویت ناگزیر به این سمت میآیند. ولی براین باور هستیم افق و نگاه به آفریقا میتواند در آینده برای ما ظرفیتسازی کند، حتی در حوزه منطقهای و فرامنطقهای و اگر نگاه شود، میتوان یکسری مولفههای جدید را به شرایط فعلی اضافه کرد.
جنبش عدم تعهد و سازمان همکاریهای اسلامی بازوی ایران در آفریقا
ارتباط ما با آفریقا یک ارتباط سیاسی و راهبردی است و آفریقا را به عنوان یک شریک مهم تلقی میکنیم. کشورهای آفریقایی هم در جنبش عدم تعهد و هم سازمان همکاری اسلامی بسیار با جمهوری اسلامی ایران همراهی میکنند، از طرف دیگر بازار آفریقا یک حوزه بسیار مستعد برای حضور فعال بخش خصوصی ایران است.
همچنین در این گزارش جا دارد اشاره شود به نوشتار دکتر رسولی؛ وی در مقاله «بررسی اهداف، سیاستها و راهبرد رژیم صهیونیستی در قاره آفریقا»، بر این نکته تأکید میکند که علاوهبر نقش برجسته نتانیاهو و لیبرمن در گسترش روابط با کشورهای قاره آفریقا، هدف نهایی این رژیم را میتوان طبیعی جلوه دادن دولت اشغالگر به مانند سایر بازیگران دولتی در جهان دانست. مسئله دیگری که نمیشود از آن غفلت کرد اهمیت نقش یهودیهای بومی آفریقایی در تسهیل نفوذ رژیمصهیونیستی در بازارهای آفریقاست؛ بهگونهای که تمرکز فعالیت اقتصادی رژیم را میتوان در شرق آفریقا ملاحظه کرد. باتوجه به ظرفیتهای معدنی و کشاورزی آفریقا برای رژیمصهیونیستی مانند حجم صادرات مواد کانی و معدنی همچون بوکسیت و طلا و الماس از آفریقا به سرزمینهای اشغالی و همچنین در تبادلات تجاری رژیم با کشورهای آفریقایی، واردات مواد خام و اولیه نسبت به صادرات کالاهای صنعتی و تمام شده سهم بیشتری دارد.
به نظر میرسد آفریقا در حال حاضر به عرضه رقابت مخفیانه میان ایران و حزبالله لبنان از یک طرف و رژیم صهیونیستی از طرف دیگر تبدیل شده است. شهروندان لبنانی از مدتها پیش حضور گستردهای در غرب آفریقا داشتند. این حضور به دوره پایان قرن نوزدهم میلادی میرسد
یکی از ارکان سیاست خارجی رژیم صهیونیستی از دیرباز افزایش ارتباط با کشورهای قاره سیاه است که از گذشته به عنوان ذخایر غنی معادن الماس و سرزمینهای بکر کشاورزی و منابع و کانیهای زمینی و زیرزمینی معروف بوده است. تلآویو طی سالهای گذشته تلاش کرده با تمام ابزارهای ممکن و پتانسیلهای سیاسی و دیپلماتیک، دامنه نفوذ خود در میان کشورهایی را که همچنان در برابر رابطه با رژیم صهیونیستی مقاومت میکنند، گسترش دهد. گرچه فتنههای داخلی و فشار بر افکار عمومی و حاکمان کشورهای آپارتاید آفریقایی از مهمترین عوامل تاثیرگذاری سیاست اسرائیل در آفریقا بوده، اما طی سالهای گذشته و با بهبود مناسبات امنیتی رژیم صهیونیستی با تعدادی از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس از جمله عربستان سعودی و امارات متحده عربی، پتانسیل این کشورها نیز در راستای آغاز مناسبات رژیم صهیونیستی با کشورهای آفریقایی به کار گرفته شده است.
نفوذ رژیم صهیونیستی در آفریقا بخشی از راهبرد استراتژیک تلآویو برای از بین بردن انزوایی است که کشورهای اسلامی طی دهههای گذشته به این رژیم تحمیل کردند. در واقع اسرائیل از طریق فعالیتهای تجاری و امنیتی خود در آفریقا به دنبال رویکردهای انساندوستانه نیست، بلکه علاوه بر از بین بردن انزوای خود، کشورهای آفریقایی را بازاری مناسب و بکر برای کالاهای اسرائیلی میداند و تلاش دارد از این بازار علاوه بر چیدن منافع اقتصادی، وجهه ضد انسانی خود در سرکوب ملت فلسطین را نیز بهبود بخشد.
رژیم صهیونیستی به دنبال جلوگیری از تایید کشور فلسطین در آفریقاست
به صورت کلی میتوان گفت رژیم صهیونیستی از تقویت مناسبات خود با کشورهای آفریقایی سه هدف عمده را دنبال میکند: توسعه سطح مناسبات دیپلماتیک با این کشورها، افتتاح بازارهای جدید به روی شرکتهای اسرائیلی و جلوگیری از تایید کشور فلسطین در این دولتها و رأی آنها به نفع اسرائیل در محافل بینالمللی از جمله سازمان ملل متحد.
به نظر میرسد آفریقا در حال حاضر به عرضه رقابت مخفیانه میان ایران و حزبالله لبنان از یک طرف و رژیم صهیونیستی از طرف دیگر تبدیل شده است. شهروندان لبنانی از مدتها پیش حضور گستردهای در غرب آفریقا داشتند. این حضور به دوره پایان قرن نوزدهم میلادی میرسد. تعداد اقلیت لبنانی مستقر در آفریقای غربی را بالغ بر ۳۰۰ هزار نفر ارزیابی میکنند. این موضوع باعث شده است رژیم صهیونیستی و سرویسهای جاسوسی این رژیم فعالیت قابل توجهی را در زمینه اقدامات تجاری و مالی لبنانیهای مستقر در آفریقا در پیش گیرند. تلآویو مدعی است که لبنانیهای مستقر در کشورهای آفریقایی نقش قابل توجهی در حمایت مالی از حزبالله دارند. در همین رابطه رژیم صهیونیستی تلاش کرده موسسات سرمایه گذاری زیادی را برای رقابت با لبنانیهای مستقر در این کشورها به ویژه در ساحل عاج برپا کند. این رژیم به همین علت شرکتهایی برای حفاظت و فعالیتهای امنیتی و جمعآوری اطلاعات از لبنانیهای مستقر در این کشورها و نقشه حضور آنها و فعالیتهای اقتصادی آنها تاسیس کرده است.
در اواسط دهه اول هزاره دوم میلادی و با افزایش حملات رژیم صهیونیستی ضد مسلمانان فلسطینی و حمایت حزبالله لبنان از این مسلمانان، ترور تجار لبنانی ساکن غرب آفریقا در دستور کار موساد قرار گرفت. در حقیقت در این زمان رهبران رژیم صهیونیستی و مخصوصاً آریل شارون بر این باور بودند که بازرگانان شیعه در آفریقا که در تجارت الماس اشتغال دارند، مهمترین منبع مالی حزبالله هستند. از این رو ترور آنها جزو اولویتهای جوخههای ترور رژیم صهیونیستی قرار گرفت. در اجرای این سیاست تروریستهای موساد در کشورهای الماس خیز غرب آفریقا نظیر سیرالئون، لیبریا و ساحل عاج فعال شده و طی نزدیک به دو سال ۳۰ بازرگان شیعه در این کشورها را ترور کردند.
رژیم صهیونیستی همچنین از نفوذ به قاره آفریقا اهداف فرهنگی قابل توجهی را دنبال میکند. تل آویو از طریق ورود به آفریقا سعی دارد علاوه بر بهبود وجهه خود در میان آفریقاییهایی که از دانش و اطلاعات کافی برخوردار نیستند، با افزایش رویکردهای اسلامی در کشورهای مختلف آفریقایی مبارزه کند. تلآویو در این زمینه از برخی موسسات دینی نظیر کلیسای انجیلی در آفریقا سود میبرد تا بتواند نفوذ خود را در آفریقا برخلاف رویکردهای اسلامی و مسیحیت کاتولیک گسترش دهد. گفته میشود عناصر این کلیسا از افراطیترین افرادی هستند که به دنبال کمک به اسرائیل برآمده و هرگونه عقبنشینی این رژیم در برابر فلسطینیان را رد میکنند.
در آفریقای مرکزی کلیساهای انجیلی و کاتولیک حامی مراکز صهیونیستی شدند
عناصر این کلیسا که از حمایتهای بیدریغ آمریکا نیز برخوردار هستند، استراتژی مدرن و فعالیتهای گستردهای برای جذب عناصر دیگر دارند، به گونهای که پیروان رویکردهای انجیلی طی دهههای گذشته در نتیجه این فعالیتها افزایش قابل توجهی داشته است. تا جایی که به نظر میرسد در آفریقای مرکزی تعداد هواداران کلیسای انجیلی و کلیسای کاتولیک چندین برابر شده است. در حال حاضر حدود ۱۰۷۰ کلیسای انجیلی تنها در گابن فعالیت دارند. این در حالی است که در نیجریه و غنا و بنین نیز فعالیتهای گستردهای توسط این بخش انجام میشود. نفوذ این کلیسا در میان حاکمیت آفریقا تا حدی است که عناصر این کلیسا در حال حاضر به یکی از لابیهای فشارهای دینی و مردمی حامی رژیم صهیونیستی در این کشورها تبدیل شده است.
از سوی دیگر هم اکنون صدها نفر از دیپلماتهای نخبه اسرائیلی در آفریقا سرگرم طراحی و اجرای طرحی هستند که هدف آن، تقسیم قاره سیاه از لحاظ جغرافیای سیاسی است. استفاده از واژه آفریقای سیاه برای کشورهای غیر عربی واقع در جنوب این قاره و واژه آفریقای سفید برای کشورهای عربی واقع در شمال این قاره، حکایت از تلاشهای نژادپرستانه رژیم صهیونیستی دارد.
به نظر میرسد در حال حاضر تقویت و برقراری روابط سیاسی-امنیتی برای صهیونیستها بسیار مهم است. علت آن این است که یکی از چالشهای اساسی صهیونیستها از زمان اعلان موجودیت تاکنون که ریشه در غیر طبیعی بودن وجود آنها در منطقه دارد، موضوع مشروعیت و پذیرش سیاسی و بالتبع آن روابط عادی با سایر کشورها به ویژه کشورهای منطقه است.
این موضوع در جنگ ۵۱ روزه خود را بیشتر نشان داد، به گونهای که محکومیت ملتها و برخی از سازمانهای بین المللی را برای صهیونیستها در بر داشت. به بیان دیگر صهیونیستها سازمانهای بینالمللی مانند سازمان ملل را مانعی اساسی برای زیادهخواهی و اشغالگری خود میدانند و هر ساله نتانیاهو انتقادهای شدیدی به سازمان ملل در سخنرانی سالانه خود میکند.
صهیونیستها برای رفع این مشکل دست به اقداماتی زدند که میتوان موضوع نفوذ در دبیرخانه و مراکز مدیریتی و تصمیم سازی سازمانهای بین المللی و احیای روابط دیپلماتیک با کشورهایی که دارای مواضع محکمی نیستند و میتوان رای آنها را با دادن امتیازاتی به نفع خود تغییر داد را نام برد.
استفاده از آرای کشورهای آفریقایی در سازمان ملل: نفوذ رژیم صهیونیستی در آفریقا، به ویژه در جنوب صحرای آفریقا، در دهه ششم قرن بیستم به اوج خود رسید و تا آغاز دهه هفتاد ادامه داشت. اما پس از جنگ سال ۱۹۷۳ (۱۳۵۲ ش) اعراب و اسرائیل، کشورهای عضو سازمان وحدت آفریقا در اقدامی گروهی هر گونه روابط با رژیم صهیونیستی را قطع کردند و به این ترتیب آفریقا به قارهای خالی از رژیم اشغالگر قدس تبدیل شد. این امر سبب شد تا ۵۲ کشور عضو اتحادیه آفریقا، که حق رای بالایی در سازمان ملل دارند، همواره به نفع اعراب و علیه این رژیم عمل کنند. بر همین اساس رژیم صهیونیستی کوشید تا این موازنه قوا را به نفع خود تغییر دهد.
حمایت از جریانهای حامی صهیونیسم برای تصاحب قدرت: سیاست خارجی رژیم صهیونیستی با حمایت از جریانها و اقلیتهای یهودی در کشورهای آفریقایی آنها را به هرم قدرت نزدیک میکند و سپس با تشکیل ائتلافی با حضور این رژیم از نفوذ کشورهای عربی در کشورهای آفریقایی میکاهد.
حضور شرکتهای بزرگ یهودی در این کشورها، رژیم صهیونیستی را به براندازی حاکمیت کنونی کشورهای یاد شده، با هدف تسریع در فعالیتهای ضد عربی و اسلامی مشتاق کرده است. اقلیت یهود در آفریقای جنوبی یکی از ثروتمندترین اقلیتهای یهود در جهان به شمار میآیند.
مقابله با فعالیتهای ایران در قاره آفریقا: همانطور که پیشتر نیز گفته شد مبارزه با فعالیتهای فرهنگی جمهوری اسلامی ایران یکی از اولویتهای راهبردی رژیم صهیونیستی در احیای مناسبات با آفریقا است. درسال ۱۳۸۷ و تنها چند ماه بعد از سفر محمود احمدی نژاد رئیس جمهور وقت کشورمان به شرق آفریقا و دیدار با مقامات کشورهای جیبوتی، کنیا و کومور، آویگدور لیبرمن، وزیر خارجه وقت رژیم صهیونیستی برای تحت الشعاع قرار دادن این سفر و جلوگیری از نفوذ ایران در شرق آفریقا، در رأس یک هیئت بلندپایه سیاسی، اقتصادی و نظامی، راهی منطقه شد و تلاش کرد ضمن رایزنی با مقامات کشورهای اتیوپی، کنیا، غنا، اوگاندا و نیجریه به یک راه حل جامع جهت جلوگیری از نفوذ ایران در آفریقا دست یابد.
جلب نظر سران کشورهای آفریقایی برای عدم حمایت آنها از انتفاضه مردم فلسطین و تشکیلات خودگردان: یکی دیگر از اهداف رژیم صهیونیستی در آفریقا، جلب نظر سران کشورهای آفریقایی برای عدم حمایت از انتفاضه مردم فلسطین است. دولتهای آفریقایی به سبب برخی مسائل سیاسی و مصالح اقتصادی، هنوز نتوانستهاند به یک جمع بندی مشخص در قبال مسئله فلسطین برسند.
یعنی اگر چه رهبران آنها به مناسبتهای مختلف حمایت خود را از مردم فلسطین اعلام میکنند و یا سازمانهای غیر دولتی زیادی در سراسر آفریقا به مسئله فلسطین حساس بوده و به هر نحو ممکن حمایت خود را از انتفاضه اعلام میدارند، ولی تا به حال هیچ اقدام عملی علیه اسرائیل در این قاره صورت نگرفته است.
جلب نظر شخصیتهای سیاسی و روشنفکری آفریقایی در مخالفت با آرمان فلسطین: یکی دیگر از اهداف رژیم صهیونیستی در برقراری روابط با کشورهای آفریقایی، تلاش همه جانبه برای جلب همکاری روشنفکران و نخبگان سیاسی این قاره برای کاهش فشار علیه این رژیم و رفع بحران مشروعیت بینالمللی و جلوگیری از تشکیل جبهه ضد اسرائیلی در قاره آفریقا است. تلآویو ضمن این تلاشها سعی دارد مانع تشکیل جبهه ضد اسرائیلی در مناطق مختلف آفریقا شود.
مهاجرت یهودیان این کشورها به سرزمینهای اشغالی: یکی از اهداف رژیم صهیونیستی از گسترش نفوذ در آفریقا، انتقال یهودیان این کشورها به سرزمینهای اشغالی است، جایی که صهیونیستها برای پیشبرد طرح و برنامه خود نیازمند بیشترین ساکنان صهیونیست هستند. البته یکی از موانع اساسی این هدف، سیاستهای تبعیض آمیزی است که از خوی برتری طلبی صهیونیستها نشأت گرفته و حتی خود یهودیان را نیز قربانی خود کرده است.
در حال حاضر حدود ۱۰۷۰ کلیسای انجیلی تنها در گابن فعالیت دارند. این در حالی است که در نیجریه و غنا و بنین نیز فعالیتهای گستردهای توسط این بخش انجام میشود. نفوذ این کلیسا در میان حاکمیت آفریقا تا حدی است که عناصر این کلیسا در حال حاضر به یکی از لابیهای فشارهای دینی و مردمی حامی رژیم صهیونیستی در این کشورها تبدیل شده است
فلاشاها یهودیان آفریقاییتبار سرزمینهای اشغالی هستند که همواره از تبعیض نژادی در سرزمینهای اشغالی رنج میبرند. به علت رویکردهای نژادپرستانهای که در میان اسرائیلیها رواج دارد، آنها روابط خوبی با آفریقاییها از خود نشان نمیدهند. در سال ۲۰۱۱ حدود ۴۵ درصد از فلاشاها کار در اختیار نداشتند. این موضوع را گزارش آکادمی میریس جی دی سی بروکدال (Myers-JDC-Brookdale) نشان میدهد. این در حالی است که میزان بیکاری در میان اسرائیلیها حدود ۵.۶ درصد است. آمار بیکاری فلاشاها در سال ۲۰۱۴ بالغ بر ۶۵ درصد بود. از نظر اسرائیلیها، آفریقاییها نباید در آموزش و پرورش و حق مسکن با سایر ساکنان سرزمینهای اشغالی برابر باشند. حتی برخی مدارس رژیم صهیونیستی فرزندان فلاشاها را نیز جزو شاگردان خود نمیپذیرند.
مناطق مختلف آفریقا به ویژه کشورهای آفریقای شرقی اهمیت استراتژیک و فوقالعادهای برای رژیم صهیونیستی دارند. چرا که گذرگاهها و منافذ حیاتی دریایی در اختیار دارند که مرتبط با اقیانوس هند و دریای سرخ است. این موضوع برای منافع اسرائیل از اهمیت تجاری و استراتژیک قابل توجهی برخوردار است. حدود ۲۰ درصد از تجارت رژیم صهیونیستی از سواحل شاخ آفریقا و تنگه بابالمندب عبور میکند و رژیم صهیونیستی در تجارت خود به آفریقا و آسیا و استرالیا و برقراری مناسبات دیپلماتیک با تعداد قابل توجهی از کشورهای آفریقایی نیازمند این گذرگاهها است. علاوه بر اینکه فعالیتهای اقتصادی و امنیتی تلآویو در قاره آفریقا نیز از طریق همین گذرگاهها انجام میشود.
با توجه به موقعیت جغرافیایی اسرائیل، تسلط بر دریای سرخ برای این رژیم اهمیت بالایی دارد. به همین دلیل اسرائیل قصد دارد با نفوذ در منطقه شاخ آفریقا، قدرت کشورهای همسو با خود را افزایش دهد چراکه اگر کشورهای همسو با تلآویو در شاخ آفریقا قدرت را در اختیار داشته باشند، میتوانند با سیطره بر دریای سرخ، امنیت اسرائیل را افزایش دهند از طرف دیگر سیطره بر شاخ آفریقا به معنای کنترل و سیطره بر کشتیهای عبوری از تنگه باب المندب است که اهمیت باب المندب از لحاظ راهبردی و اقتصادی کمتر از تنگه هرمز نیست.
یکی از دیپلماتهای باسابقه رژیم صهیونیستی درباره اهمیت امنیتی آفریقا برای اسرائیل گفته است: روابط با کشورهای آفریقایی پشتیبان مهمی برای تلآویو در نهادهای بینالمللی است و میتواند پوشش امنیتی استراتژیک در قبال کشورهای متخاصم ایجاد کند و علاوه بر آن موجب تقویت روابط اقتصادی با این قاره شود.
بررسیهای اسرائیلیها نشان میدهد، این رژیم در آینده با مشکل عمده تامین آب شیرین روبرو خواهد بود و بنابراین باید منابع مطمئنی از واردات آب شیرین برای خود فراهم کند. این سیاست البته مربوط به سالهای اخیر نیست و در عمق اندیشههای صهیونیسم ریشه دارد، به گونهای که تئودور هرتزل از موسسان جنبش صهیونیسم در طرحی که درسال ۱۹۰۳ به انگلیس ارائه کرده، موضوع تشکیل دولت یهودی در شبه جزیره سینا را مطرح کرد تا این رژیم به منابع کافی آبهای زیر زمینی و سطحی از رود نیل دسترسی داشته باشد. اسرائیل در نیم قرن گذشته نیز تلاشهای فراوانی به کار بسته تا بتواند حداقل بر یک درصد از آبهای رود نیل مسلط شود و آن را به سرزمینهای اشغالی هدایت کند، این موضوع در امضای معاهده سازش میان این رژیم با مصر تا حدی محقق شد.
چهار کشور کنیا، اتیوپی، اوگاندا و روآندا در حاشیه رود نیل قرار دارند و به عنوان رقبای مصر و سودان در استفاده از آبهای این رود میتوانند منافع راهبردی رژیم صهیونیستی را تامین کنند. مناسبات خوب رژیمصهیونیستی با این کشورها برای تحریک آنها ضد مصر و سودان دنبال میشود تا اختلافات و فتنهها در کشورهای حاشیه رود نیل افزایش پیدا کند و رژیم صهیونیستی که همواره به دنبال برتری بر جنگ آب است، از این طریق بتواند نفوذ خود را در میان این کشورها افزایش دهد. علاوه بر اینکه رژیم اسرائیل از این بستر برای ایجاد پروژههای کشاورزی و برداشت از دریاچه ویکتوریا استفاده میکند که مالکیت آن در اختیار چندین کشور شرق آفریقا قرار دارد.
به علت احساس نیاز رژیم صهیونیستی به منابع آبی است که عمده نفوذ این رژیم در آفریقا مربوط به کشورهای سرچشمه و حاشیه رود نیل است؛ در همین راستا چندین دیدار بین مقامات این کشورها با سران تلآویو انجام شده و در سال ۲۰۰۹ نیز توافقنامهای مربوط به آبها میان این کشورها با رژیم صهیونیستی با حضور آویگدور لیبرمن به امضا رسیده است.
اسرائیل از نفوذ خود در کشورهای سرچشمه و حاشیه نیل به دنبال دستیابی به میزان ثابت آب این رود است که از مصر میگذرد، این نیاز به ویژه در سالهای اخیر که بیثباتی در مصر به اوج خود رسیده، ملموستر از قبل شد. به ویژه اینکه سران صهیونیسم جنگ آینده را جنگ بر سرمنابع آبی میدانند.
در حال حاضر رژیم صهیونیستی تجارت مواد غذایی به اتیوپی و لبنیات به اوگاندا و بیشتر کشورهای شرق آفریقا را در دست دارد. اسرائیل با افتتاح دفاتر تجاری در آفریقا فعالیتهای تجاری خود را گسترش داده به گونهای که گزارشهای موسسه صادرات اسرائیل، آفریقای جنوبی را به عنوان شریک تجاری اسرائیل نام میبرد. همچنین اقداماتی مانند حفاری در معادن سیرالئون، آفریقای مرکزی، کامرون و در کنگو موضوع بسیار مهم تجارت الماس را که از عوامل تاثیر گذار در اقتصاد اسرائیل است، میتوان نام برد.
در موضوع واردات هم اسرائیل از «آدیس آبابا» روغن و حبوبات وارد میکند و در مقابل وسایل برقی خانگی، مکانیکی و سموم حشرات را صادر میکند. در اواسط دهه اول قرن بیست و یک ۴۸ درصد از صادرات اتیوپی به اسرائیل بود. کشورهای اتیوپی، اوگاندا و کونگو در شاخ آفریقا از جانب اسرائیل حمایت میشوند.
در شرق آفریقا نیز در زمینههای اقتصادی و تجاری هزاران نفر از اسرائیلیها مراکز اقتصادی مهم این مناطق را در زمینه تجارت و مدیریت مزارع و پروژههای خدماتی را در دست گرفتهاند. شرکتهای اسرائیلی فعالیت بخشهای قابل توجهی از اقتصاد کنیا و اوگاندا و اتیوپی را در اختیار دارند. از جمله این شرکتها میتوان به شرکت «سولیل بونیه» رژیم صهیونیستی اشاره کرد که فعالیتهای ساخت و ساز و تاسیس فرودگاه و بندرگاه و احداث واحدهای مسکونی و دولتی را در این کشورها در اختیار گرفته است. شرکت «آگرید آپ» در زمینه فعالیتهای کشاورزی و شرکت «کور» در زمینه تولید تجهیزات الکترونیک و معدنی و شرکت «موتورلا» در زمینه شبکههای آبرسانی و برق رسانی فعالیت قابل توجهی در کشورهای آفریقایی دارند. شرکت «کرمل» متخصص در زمینه مواد شیمیایی نیز پروژههای قابل توجهی در شرق آفریقا دنبال میکند.
بازارهای شرق آفریقا یکی از مهمترین بازارهای تاجران سلاح اسرائیل است
بازارهای شرق آفریقا یکی از مهمترین بازارهای تاجران سلاح اسرائیل به شمار میرود. این موضوع تنها منحصر به دهههای اخیر نیست، بلکه از دهه شصت قرن گذشته میلادی صدق میکند. چرا که در این کشورها همواره منازعات نژادی و فرقهای و دینی ادامه داشته است. حتی به اذعان کارشناسان، برخی از این منازعات نیز ساخته و پرداخته فعالیتهای جاسوسی رژیم صهیونیستی است. تسلیحات اسرائیلی در تعداد قابل توجهی از منازعات موجود در آفریقا از جمله جنگ جزیره حنیش بین اریتره و یمن و جنگ داخلی خونین میان شمال سودان و جنوب آن مشاهده شده است.
کشورهای آفریقایی که به دنبال عادی سازی روابط خود با اسرائیل هستند، عموماً تلاش دارند در پی این روابط به مطالبات اقتصادی، کشاورزی، فرهنگی، نظامی و تکنولوژیهای روزدست پیدا کنند.
رژیم صهیونیستی خود را برای کشورهای آفریقایی به عنوان یک کشور با تجربه در زمینه فعالیتهای امنیتی و مبارزه با تروریسم معرفی میکند. تلآویو ابزارهای تکنولوژیک پیشرفتهای را برای مراقبت و شنود و نظارت بر فعالیتهای گروههای فلسطینی در سرزمینهای اشغالی تولید کرده و شرکتهای ویژهای دارد که توسط افسران سابق ارتش رژیم صهیونیستی مدیریت میشود و میتواند عملکرد گارد ریاست جمهوری و یگانهای ویژه دولتهای آفریقایی را بهبود بخشد. گارد ریاست جمهوری در بسیاری از کشورهای آفریقایی که از دموکراسی و تبادل قدرت میان احزاب و محبوبیت عمومی حاکمیت برخوردار نیستند، مهمترین تشکیلات نظامی و با تجربهترین و مسلحترین یگانها است که از افراد ویژهای تشکیل شده است که آموزشهای نظامی قابل توجهی را دیده اند.
عمده این آموزشها به ویژه در کشورهایی که روابط خوبی با تلآویو دارند، توسط رژیم صهیونیستی انجام میشود. این رژیمها که عمدتاً رویکردهای استبدادگرایانه و غیر دموکراتیک دارند، به دنبال دستیابی به این تکنولوژیها هستند. علاوه بر اینکه بیشتر کشورهای آفریقایی دچار چالشهای امنیتی هستند و برای مهار شورشهای مردمی نیازمند چنین تجهیزاتی هستند. رهبران کشورهای آفریقایی تلاش دارند جاسوسی از مخالفان و منتقدان خود را به بالاترین حد خود برسانند و تکنولوژیهای پیشرفته را در این زمینه به دست بیاورند تا بتوانند امنیت خود را برای طولانی مدت تامین کنند. رژیم صهیونیستی همچنین در مبادلات خود با کشورهای آفریقایی حمایتهای لجستیک امنیتی از رژیمهای حاکم در این کشورها را ارائه میدهد و اطلاعات امنیتی که توسط سرویسهای جاسوسی این رژیم جمعآوری شده است را به آنها میفروشد.
رژیم صهیونیستی در دسامبر سال ۲۰۰۶ میزبان کنفرانس کشاورزی ویژه دولتهای غرب آفریقا بود تا راهکارهای تولید مستمر در مناطق بیابانی و نیمه بیابانی را با این کشورها بررسی کند. وزرای خارجه کشورهای نظیر نیجریه، توگو، کنیا، گامبیا، سیرالئون و مسئولان ارشد بنین و ساحل عاج غنا و گینه بیسائو و سنگال در این کنفرانس شرکت داشتند.
رژیم صهیونیستی طی سالهای اخیر برخی پروژههای کشاورزی و توسعهای را در کشورهای آفریقایی به اجرا گذاشته است. تلآویو در اتیوپی پروژه تولید نیشکر را ضمن عقد قراردادی بین شرکت تولید شکر اتیوپی و شرکت نتافیم رژیم صهیونیستی دنبال میکند. این پروژه ارزشی بالغ بر ۲۰۰ میلیون دلار دارد و مسئولیت آبرسانی و کشت نیشکر در این کشور را بر عهده گرفته است. سرمایهگذاریهای رژیم صهیونیستی در بازارهای کشاورزی اتیوپی شامل تولید و پرورش گل و سایر صنایع کشاورزی نیز میشود. بر اساس آمار ارائه شده از سوی مرکز سرمایهگذاری اتیوپی تعداد پروژههای اسرائیلی در اتیوپی بالغ بر ۱۸۷ پروژه است که ارزش مالی آنها حدود ۵۸.۴ میلیون دلار است.
وزارت کشاورزی رواندا نیز با شرکت ابونی رژیم صهیونیستی قرارداد امضا کرده است تا طرحهای کلی آبرسانی در رواندا را به سرانجام برساند. امضای این توافقنامه در روز ۲۲ ژانویه ۲۰۰۷ در شهر کیگالی انجام شد. رژیم صهیونیستی همچنین در پروژه سه جانبه با آلمان و کنیا برای تصفیه آب دریاچه ویکتوریا به مساحت حدود ۶۹ هزار کیلومتر مربع همکاری میکند.
در روز ۱۷ آگوست ۲۰۱۲ توافقنامهای در نایروبی میان سه کشور به امضا رسید تا دریاچه ویکتوریا که از بزرگترین منابع آب شیرین در آفریقا به شمار میرود، احیا شده و منابع آبی به آن بازگردد و گیاهان دریایی مضر آن از بین برود. رژیم صهیونیستی همواره تلاش دارد فعالیتهای خود در آفریقا را دارای ابعاد انسانی معرفی کند. به عنوان مثال در این پروژه مدعی است که اقدام اسرائیل میتواند حدود ۵ میلیون فرصت شغلی برای کشورهایی که در حاشیه این دریاچه قرار دارند یعنی بنین و اوگاندا و تانزانیا ایجاد کند.
دولت سودان جنوبی نیز در سال ۲۰۱۲ اولین توافقنامه میان دو طرف برای آغاز پروژههای کشاورزی در اراضی حاصلخیز سودان جنوبی را با رژیم صهیونیستی به امضا رساند. رژیم صهیونیستی همچنین پروژه تولید انرژی خورشیدی را در این کشور کلید زده است.
اسرائیل در اوگاندا نیز پروژههای متعددی را به ویژه در زمینه کشاورزی و فناوری آب و پروژههای خدماتی دیگر در زمینه پزشکی و آموزشهای نظامی و ارائه راهبرد مبارزه با تروریسم و افراطگرایی دینی در دست انجام دارد.
علاوه بر اینها بسیاری از کشورهای آفریقایی که روابط خوبی با تلآویو برقرار کردهاند، امیدوار هستند که از طریق احیای مناسبات خود با اسرائیل بتوانند توجه آمریکا و سایر دولتهای غربی را که اسرائیل در میان آنها نفوذ دارد، به خود جلب کنند.
ارتباط رژیم صهیونیستی با صحرای بزرگ آفریقا را میتوان در اواخر دهه ۱۹۵۰ جستجو کرد؛ زمانی که اسرائیل در سال ۱۹۵۷ استقلال غنا را به رسمیت شناخت و در سال ۱۹۵۸ موسسهای تحت عنوان آژانس همکاریهای توسعه بین المللی اسرائیل برای حمایت از کشورهای مستقل آفریقایی تاسیس کرد. در سال ۱۹۶۳ نیز اولین سفارت رژیم صهیونیستی در کنیا تاسیس شد و به این ترتیب راه برای نفوذ اسرائیل در قاره آفریقا از دروازه دیپلماتیک باز شد.
در سطح اتحادیه آفریقا، سازمان وحدت آفریقا که پیش از این اتحادیه تشکیل شده بود به رژیم صهیونیستی اجازه داد تا به عنوان عضو ناظر در این سازمان حضور داشته باشد. اما بعد از انحلال سازمان مذکور در سال ۲۰۰۲ و تشکیل اتحادیه آفریقا اسرائیل این جایگاه خود را از دست داد. از آن زمان تاکنون رژیم صهیونیستی تلاش زیادی برای عضویت در اتحادیه آفریقا کرده است.
معاملات میان رژیم صهیونیستی و کشورهای آفریقایی نشان میدهد که قویترین روابط اسرائیل در این قاره با کشورهای غربی و مرکزی و شرق بوده و در حال حاضر با ۴۶ کشور از ۵۵ کشور عضو اتحادیه آفریقا روابط دیپلماتیک دارد. تصمیم اخیر این اتحادیه برای دادن جایگاه عضو ناظر به اسرائیل نیز گام جدیدی در راستای بهبود چهره رژیم صهیونیستی و تقویت نفوذ آن در قاره آفریقا بود.
فلسطین، چین، انگلیس، کویت، امارات متحده عربی، مکزیک، کویت و یونان در حال حاضر به عنوان عضو ناظر در اتحادیه آفریقا فعالیت میکنند. کشورهایی که جایگاه عضو ناظر را در اتحادیه آفریقا دارند قادر به تصمیم گیری و یا رای دادن در اتحادیه مذکور نیستند، اما این جایگاه به آنها امکان میدهد تا با سیاستمداران آفریقایی ارتباط نزدیکتری برقرار کنند و هم چنین در تصمیمات آنها تاثیر بگذارند.
فلاشاها یهودیان آفریقاییتبار سرزمینهای اشغالی هستند که همواره از تبعیض نژادی در سرزمینهای اشغالی رنج میبرند. به علت رویکردهای نژادپرستانهای که در میان اسرائیلیها رواج دارد، آنها روابط خوبی با آفریقاییها از خود نشان نمیدهند
از طرف دیگر ظهور چین و روسیه و ترکیه و همچنین کشورهای عربی مانند امارات و عربستان سعودی در قاره آفریقا و امتیازاتی که در بازارهای تجاری این قاره کسب میکنند موجب شده صهیونیستها به دنبال یک عرصه رقابتی در قاره آفریقا باشند. علاوه بر انگیزههای اقتصادی، تجارت نظامی در آفریقا حوزه مهمی برای اسرائیل محسوب میشود؛ جایی که برخی از کشورهای آفریقایی به دنبال خرید تجهیزات نظامی و فناوریهای اطلاعاتی و جاسوسی و سایر تکنولوژیها در این زمینه از رژیم صهیونیستی هستند.
در همین چارچوب وزارت جنگ رژیم صهیونیستی اعلام کرد که در سال ۲۰۱۶ صادرات نظامی این رژیم به آفریقا بالغ بر ۲۷۵ میلیون دلار بوده است. به همین دلیل رژیم صهیونیستی جهت تحقق جاهطلبیهای خود تلاش دارد به کشورهای آفریقایی بگوید که راهکارهای زیادی برای حل چالشهای این قاره دارد. اسرائیل در همین زمینه اعلام کرده که در سطح مقابله با اپیدمی کرونا و همچنین مقابله با تروریسم افراطی در سراسر قاره آفریقا به این کشورها کمک خواهد کرد. «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر سابق رژیم صهیونیستی در دوره کابینه خود از توافق با آمریکا جهت استخراج انرژی و کاهش کسری برق و کشورهای آفریقایی از طریق راه حلهای نوآورانه خبر داده بود.
یکی از راهبردهای رژیم صهیونیستی در کشورهای آفریقایی تلاش برای جلب توجه مسلمانان این قاره که از آرمان فلسطین حمایت میکنند، است و در همین راستا از مناسبتهای مذهبی و شرایط وخیم زندگی آنها جهت نزدیک شدن به جوامع محلی مسلمانان در آفریقا سوء استفاده میکند. اقداماتی همچون توزیع قربانی برای مسلمانان و برگزاری مراسمهای افطار در ماه رمضان و ایجاد فرصتهای شغلی و آموزش جوانان از جمله روشهای صهیونیستها برای تاثیرگذاری بر افکار عمومی مسلمانان قاره آفریقاست.
به طور کلی رژیم اسرائیل برای روابط خود با آفریقا اهمیت ویژهای قائل بوده به طوری که با کمترین هزینه و با دادن کمکهای فنی، نظامی، سیاسی، امنیتی و تکنولوژی قصد دارد نفوذش را در این قاره افزایش داده و از این راه به بازار آفریقا دست یافته و با غارت منابع آن و سلطه بر شاخ آفریقا امنیت خود را در دریای سرخ تامین کند.
منبع: مهر
باشگاه خبرنگاران جوان وبگردی وبگردیمنبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: اسرائیل ایران جمهوری اسلامی ایران رژیم صهیونیستی همچنین کشور های آفریقایی کشور های آفریقایی کشور های آفریقایی کشور های آفریقایی سرزمین های اشغالی لبنانی های مستقر فعالیت های اقتصادی کشور های این منطقه رژیم صهیونیستی رژیم صهیونیستی رژیم صهیونیستی رژیم صهیونیستی رژیم صهیونیستی هم رژیم صهیونیستی روابط با کشور رژیم صهیونیستی رژیم صهیونیستی آفریقا کرده حضرت امام خمینی ایران در آفریقا اتحادیه آفریقا قاره آفریقا بین المللی حال حاضر کلیسای انجیلی آفریقای جنوبی کشور ها انقلاب اسلامی عربستان سعودی روابط خوبی شرق آفریقا برای کشور همین راستا کشور های عربی تبدیل شده سرمایه گذاری گونه ای میلیارد دلار نظر می رسد مراکز فرهنگی همین دلیل انجام می شود کشور هایی سال های اخیر اسرائیلی ها آفریقایی ها تکنولوژی ها صهیونیست ها سوی دیگر طرف دیگر غرب آفریقا سازمان ملل باب المندب قابل توجهی افزایش دهد شاخ آفریقا طی سال کشور ها منطقه ای تل آویو دریای سرخ گذرگاه ها اندیشه ها گسترده ای دیدگاه ها لبنانی ها قرار داده قاره سیاه آفریقا یک نفوذ خود تبدیل شد ساحل عاج فلاشا ها حزب الله منابع آب مهم ترین عضو ناظر دولت ها ویژه ای رود نیل
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۹۵۸۳۱۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
قناد زاده: نگاه ایران به آفریقا نگاهی دو طرفه است
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، برنامه گفت و گوی ویژه خبری جمعه شب هفتم اردیبهشت شبکه خبر با موضوع بررسی ظرفیتهای تجاری ایران و آفریقا و با حضور آقایان سید محمد صادق قنادزاده معاون ارتقاء کسب و کارهای بین المللی سازمان توسعه تجارت ،داریوش صفرنژاد کارشناس مسائل بین الملل و مایکل بافی قائم مقام وزیر صنعت و تجارت غنا پخش شد مشروح این گفت و گو را در زیر می خوانید:
مجری: همانطور که در خبرها داشتهایم دومین اجلاس بینالمللی ایران و آفریقا صبح امروز با حضور مقامات عالی اقتصادی بیش از ۳۰ کشور آفریقایی و با سخنرانی رئیس جمهور کشورمان در محل سالن اجلاس سران کشورهای اسلامی برگزار شد به گفته آقای رئیسی برای توسعه روابط اقتصادی و تجاری مهمترین گام اراده مشترک ایران و آفریقا است در کنار این اراده مشترک شناخت ظرفیتهای قاره آفریقا و جمهوری اسلامی ایران موضوع مهم دیگری است که بنا داریم در برنامه امشب گفتگوی ویژه خبری بیشتر به آن بپردازیم مصاحبه با آقای دکتر سید محمد صادق قنادزاده معاون ارتقاء کسب و کارهای بینالمللی سازمان توسعه تجارت مهمان ما در استودیو برنامه هستند مهمانان دیگر هم در طول برنامه به جمع ما اضافه خواهند شد.
سوال:در ابتدا برای ما بفرمایید که این اجلاس در چه سطحی برگزار شد و مهمترین شخصیتهایی که در آن حضور داشتند از چه کشورهایی بودند؟
قنادزاده:اجلاس همکاریهای اقتصادی ایران و کشورهای قاره آفریقا در سطح وزرای اقتصادی این قاره در حقیقت برگزار شد هرچند که ما البته دو تا مقام بالاتر از سطح وزیر یعنی یک نخست وزیر و یک معاون رئیس جمهور هم در این اجلاس داشتیم.
سوال: از کدام کشورها؟
قناد زاده: از کشور بورکینوفاسو نخست وزیر این کشور را ما خدمتشان بودیم و زیمباوه هم معاون رئیس جمهور حضور داشتند و البته تعداد زیادی از وزرا و معاونین وزرا و نمایندگان مجلس و یک طیف وسیع از شخصیتهای اثرگذار اقتصادی قاره آفریقا را ما امروز میزبانشان بودیم و البته این برنامه طی روزهای آینده هم ادامه دارد و تعداد خیلی خوبی هم از تجار سرشناس و فعالین اقتصادی خصوصی قاره آفریقا را هم ما امروز در ایران خدمتشان بودیم.
توسعه روابط با آفریقا از سالها قبل برنامه ریزی شده است
سوال: این تجار بخش خصوصی قاره آفریقا که اشاره فرمودید بیشتر زمینه فعالیتشان در چه حوزههایی است؟
قنادزاده: من لازم میبینم یک مقداری از عقبتر توضیح بدهم ما یک مطالعه عمیقی در حیطه ظرفیتهای مشترکی که با قاره آفریقا داریم و داشتهایم، پتانسیلهایی که ما داریم ظرفیتها و فرصتها و توانمندیهایی که ما داریم برای قاره آفریقا و امکانات و فرصتها و پتانسیلهایی که قاره آفریقا دارد برای ارائه به ایران در همین حیطههایی که ما امکان همکاری داریم در حوزههایی که ما امکان مشارکت بیشتری داریم با قاره آفریقا سعی کردیم که شناسایی کنیم تجار سرشناس را نمایندگیهای ما در کشورهای آفریقایی سفرای ما و بخشهای خصوصی ما مراکز تجاری مان همکاری خیلی خوبی را کردند ما از ماههاپیش شروع کردیم به شناسایی تجار سرشناس و قابلی که عرض کردم در این حوزهها فعالیت میکنند در حقیقت مجموعه این بررسیها و مذاکرات باعث شد که ما بتوانیم یک تعداد خوبی بیش از ۲۰۰ تاجر سرشناس را از کشورهای مختلف قاره آفریقا و حدود ۳۴ تا ۳۵ کشور ثبت نام کنیم و بعد در این چند روز هم خدمتشان هستیم.
سوال:در این پذیرش و ثبت نام که داشتید میخواهم بدانم حوزه فعالیت بیشتر این تجار در چه زمینههایی است آیا بیشتر قرار است برای ما صادرات داشته باشند یا واردات ما به آنجا گسترش پیدا خواهد کرد قدری بیشتر راجع به زمینه فعالیت این عزیزان هم بفرمایید؟
قنادزاده: نگاه ما اساساً به قاره آفریقا باید یک نگاه دوسویه باشد، یعنی ما یکی از نواقص یا چالشهای توسعه مناسبات ما با آفریقا این بوده که شاید تا به امروز ما عمدتاً صرفاً به آفریقا به عنوان یک بازار مصرف نگاه میکردیم، از صادرات در حالی که بقیه کشورهای دنیا آفریقا را به عنوان کارخانه تولید مواد اولیهشان میبینند و عمده منابع اولیهشان را از آفریقا تامین میکنند میدانید قاره آفریقا بهشت منابع طبیعی دنیا است بیشترین معادن استحصال نشده و بکر زمینهای حاصل خیز کشاورزی منابع نفتی خوب نیروی کار ارزان قیمت و با کیفیت و مجموعهای از مواهبی که این قاره دارد.
سوال: خود منابع انسانیه غنی که آنجا هست؟
قنادزاده: بله منابع انسانی که بخش زیادی از این منابع انسانی منابع انسانی جوان ماهر هستند و این نگاه این شکلی به قاره آفریقا باید باشد که آقای رئیس جمهور هم امروز تاکید کردند که ما قاره آفریقا را برای خود قاره آفریقا میخواهیم و اعتقاد داریم که قاره آفریقا میتواند مثل خیلی از کشورهای دیگر رشد بکند به همین جهت ما متمرکز شدیم عرض کردم روی این ظرفیتها و نگاهمان هم دو طرفه است یعنی ما هم در مورد واردات منابع اولیه کالاهای اساسی در حوزه کشاورزی در حوزه مواد معدنی خصوصاً و در حوزههای دیگر سعی کردیم صادر کنندههای خوب آنها را شناسایی کنیم و هم از این سمت در حوزههای مختلف فنی و مهندسی در حوزه سلامت در حوزه کشاورزی در حوزه صنایع غذایی در حوزههای نفت گاز و پتروشیمی حالا چه پایین دست و چه بالا دست در حوزههای صنایع فلزی ما در همه این حوزهها سعی کردیم که دو طرفه به قصه نگاه کنیم و تجاری را دعوت کنیم که بشود در این حوزه باهاشون مذاکره کرد.
سوال: آقای صفرنژاد بفرمایید ظرفیتهای دوسویه ایران و کشورهای آفریقایی در چه زمینهای است و چطور میشود آن را تقویت کرد راههایی که مانع این توسعه ارتباطات بودند چه چیزهایی هستند و چطور میشود این موانع را کنار گذاشت و ارتباط را قویتر و بهتر جلو برد؟
صفر نژاد: خدمتتان عرض کنم که آفریقا قاره آفریقا با برخورداری از ویژگیهای جغرافیایی و اقتصادی و بازرگانی حتی علمی و فرهنگی و سیاسی خاص خودش یکی از مناطقی است که باید مورد اهتمام جدی در جمهوری اسلامی قرار بگیرد آفریقا طی دو دهه اخیر یکی از مناطق کمتر مورد توجه بوده به هر حال قارهای ارزشمند نو ظهور است، همانطور که مهمان عزیزمان هم فرمودند در استودیو در روند پیش رو با این قاره دستاوردهای کلانی را از جمله تسهیل در روابط و باز نمودن فضای تنفسی جدید در ابعاد مختلف را با وجود تحریمهای طولانی مدتی که غرب نصیب جمهوری اسلامی کرده ما باید مدنظر قرار بدهیم.
جمهوری اسلامی عضو ناظر اتحادیه آفریقا هم است به هر حال خود همین یک فرصت خیلی خوبی است
صفر نژاد: استفاده از فرصتهای ۲ و چند جانبه در حوزه دیپلماسی مستحضر هستید، این یکی از مسائل و پارامترهایی بوده که مورد توجه دولت محترم سیزدهم بوده نگاه به شهر توجه به حوزههای فرصت ساز جدید در اقصی نقاط دنیا اینها به هر حال یکی از نقاط قوتی است که باید بهش اهتمام جدی در اقدام و عمل بشود چند جانبه گرایی هم در این عرصه باید مد نظر باشد خوب خود همین چند جانبه گرایی نگاه به آفریقا به شکل یک مجموعه است میدانید که جمهوری اسلامی عضو ناظر اتحادیه آفریقا هم است به هر حال خود همین یک فرصت خیلی خوبی است که ما میتوانیم بازیگری جدی را در عرصههای مختلف در سطح این قاره داشته باشیم قاره پهناور پر از ظرفیتهایی که میتواند منشا اثر باشد برای حتی همافزایی در حوزه دانش بنیان حوزههای علمی حوزههای اقتصادی و همانطور که مورد اشاره قرار گرفت.
صفر نژاد: فقط نباید نگاه به عنوان یک بازار مصرف داشته باشیم در واقع نگاه همسان نگاه هم پوشان به روندهایی که در آفریقا قصد برای کشور ما واجد دستاوردهای خیلی خوبی است یک نکته دیگر را هم من بهش اشاره کنم ببینید آفریقایقیها از تنها مردمانی که خاطرات خیلی خوبی دارند مردمان خارجی، چون آفریقاییها میدانید عمدتاً از خارجیها خاطرات خوب ندارند عمدتاً خاطرات استعمارگری بوده و استثمارگری، اما ایرانیها همیشه در طول تاریخ در سرتاسر آفریقا هرجا که حضور داشتند منشأ خدمات بودند آبادانی ما الان در مناطق مختلف آفریقا هم شاهد این هستیم که بناهایی را ایرانیها برپا کردهاند که هنوزم که هنوزه به عنوان مظهر آبادانی و حتی تکنولوژی در حوزه انتقال آب حوزه جاده و حوزههای مشابه بهش نگاه میکنند کلاً مردم در آفریقا در مناطق مختلف آفریقا، چون خود آفریقا هم دارای ۵ اقلیم است حالا من بحث را باز نمیکنم به دلیل محدودیت وقت در مجموع خاطرات خیلی خوبی را دارند از همان اندک روابطی که در طول تاریخ با ایرانیها داشتهاند امروز ما میتوانیم این را به عنوان یک پیشینه خوب مدنظر قرار بدهیم و از این استفاده کنیم برای روند پیش رو امروز در آفریقا یک سند ۵۰ ساله برای توسعه در نظر گرفتند این توسعه در عرصههای مختلف علمی و اقتصادی است برای رسیدن به این سند ۵۰ ساله که از ۲۰۱۳ تا ۲۰۶۳ است پارامترهای مختلفی در نظر گرفته شده در قدم اول یک برنامه ۱۰ ساله توسعهای در حوزه علم و فناوری در آفریقا است میدانید جمهوری اسلامی هم در این حوزهها دارای حرف است ما در حوزههای دانش بنیان و حوزههای علمی و فناوری یکی از کشورهای پیشرفته در دنیا هستیم و یکی از جامعه هدف ما نیازمند این امکانات و حوزههای دانش افزا است منطقه آفریقا میتواند باشد به طور متقابل هم نیازمندیهایی را ما داریم که آفریقا میتواند تامین کند از مواد معدنی از جواهرات و طلا شما بگیرید تا انواع و اقسام مواد اولیه و مورد نیاز در صنعت تولید ما تا محصولات دامی و کشاورزی در واقع نگاه ما به آفریقا یک نگاه برد برد است یک نگاه هم افزا است این در طول تاریخ هم با توجه به خاطرات خوبی که آفریقاییها از حضور ایرانیها در مناطق مختلف دارند میتواند در کنار هم یک همافزایی خوبی را ایجاد کند یک فضای تنفسی و تنفسگاه خوبی میتواند باشد برای حوزه اقتصاد ما به ویژه اگر مردم هم به این هم افزایی اضافه شوند میدانید روابط اقتصادی خوب زمانی پایدار است که دو تا پیوست اقتصادی و فرهنگی و مردمی داشته باشد، قدم اول چی بود؟ قدم اول این بود که سال گذشته در سال ۱۴۰۲ با حدود ۴۰ کشور دنیا یک طرفه جمهوری اسلامی لغو روادید کرد، برای اینکه تسریع ایجاد کند در روابط مردمی تعدادی از این کشورها کشورهایی بودند که در قاره آفریقا هستند که انشاالله باید این حتماً توسعه پیدا کند برای اینکه بتوانیم آن
پیوست مردمی و فرهنگی را بتوانیم تقویت کنیم حتماً در امسال و سال پیش رو در کنار آن ارتباطات اقتصادی هم زمانی پایدار است که علاوه بر شرکتهای ما و شرکتهایی که وابسته به کلان اقتصاد و تکنولوژی و صنعت ما هستند بخش خصوصی ما هم انشاالله با این فضا آشنا شود و بداند امروز تصویری که در آفریقا است آن تصویری نیست که در قالب ذهن ما ایرانیها است و خیلی متفاوت است در نقاط مختلف آفریقا ما ظرفیتهای بسیار خوبی داریم که به شکل برد برد میتوانیم بهش نگاه کنیم ضمن اینکه با توجه به تحریمی که دنیای غرب برای ما فراهم کرده یک دروازه خیلی خوبی میتواند باشد برای اینکه هم در حوزه اشتغال و هم در حوزه تجارت و هم در حوزه بازرگانی و هم در حوزه مبادلات پولی و بانکی مورد استفاده قرار بگیرد یک نکته آخر را هم بگویم سه تا از کشورهای آفریقایی عضو بریکس هستند ما در این حوزه هم میتوانیم با اینها همکاری داشته باشیم ضمن اینکه در برخی از سازمانهای همکاریهای منطقهای بین المللی هم به طور مشترک با آفریقاییها بودیم و فعالیت داریم انشاالله این چرخه را برگزاری این همایش را به فال نیک میگیریم برای به حرکت درآمدن این چرخه در روند پیش رو.
سوال: خیلی ممنونم از شما آقای دکتر صفرنژاد کارشناس مسائل بین الملل اگر موافق باشید گزارشی را با هم ببینیم.
پخش گزارش
سوال:میهمان عزیزی به جمع ما اضافه شدند آقای مایکل بافی قائم مقام وزیر صنعت و تجارت جمهوری غنا در ابتدا میپرسم که وضعیت تجاری و اقتصادی ایران را چطور ارزیابی میکنند؟
مایکل بافی: من فکر میکنم که ایران خیلی از لحاظ اقتصادی دارد خوب عمل میکند من خیلی تحت تاثیر قرار گرفتهام از چیزهایی که امروز دیدم در ایران آنچه که من دیدم باور نکردنی است و به نظر من کشور شما به یکی از کشورهای اصلی در زمینه تجارت تبدیل شده ما نشانههای قوی مشاهده کردیم که شما آماده تجارت با سایر مناطق جهان هستید و این واقعاً من را تحت تاثیر قرار داد.
سوال: بسیار خوب من سوال بعدی که از شما میخواهم بپرسم این است با توجه به ظرفیتهایی که کشورهای آفریقایی دارند به ویژه کشورهای شما غنا و با توجه به ظرفیتهایی که در کشور ما ایران است چطور میشود همکاریهای دوجانبه را ارتقا بخشید تداوم داد و گسترش پیدا کنند؟
مایکل بافی: ببینید آفریقاییها در واقع آماده یک اتحادی بین خودشان ایجاد کردهاند و از لحاظ اقتصادی تقریباً با هم یک دست هستند و به یک بازار بزرگ تبدیل شدهاند و تولید ناخالص ملی آنها هم بیش از ۲.۶ تریلیون دلار است و با توجه به جمعیت آفریقا که تقریباً ۲ میلیارد نفر است آفریقا یک یک قاره بزرگ است ایران هم وارد منطقهای شده که میتواند بسیار منافع داشته باشد برای خودش و همچنین برای طرف مقابل آفریقا پتانسیل بسیار بالایی دارد ما تلاشهای زیادی انجام دادهایم و ایران هم در واقع حسن نیت خودش را اثبات کرده تجارت و تعامل داشته با آفریقا و طوری هم این تعامل بوده که با سود دوجانبه برای هر دو طرف همراه بوده آفریقا از معامله و تجارت با ایران سود خواهد برد به خاطر اینکه قبلاً هم این تجربه را داشته و در ایران هم فرصتهایی وجود دارد برای آفریقا از طرفی در آفریقا هم برای ایران فرصتهایی وجود دارد آن نشانههایی که در ایران ما از طرف ایران دیدیم این نشان میدهد که ایران راحت میتواند به آفریقا تعامل بکند و این برای ما هم بسیار خوشحال کننده است یک چیز دیگر هم که میخواهم اضافه کنم این است که بسیاری از کشورها در واقع دیپلماسی را در سطوح مختلف دنبال میکنند، دیپلماسی اقتصادی یکی از جنبههای این دیپلماسی است ما در غنا میدانیم که اینکه الان آمدهایم اینجا میتواند برای ما منافع فراوانی را به همراه داشته باشد و ایرانیها هم میتوانند به غنا بیایند این رابطه در واقع دوجانبه است و به هر دو طرف میتواند منفعت برساند بنابراین ما باید تلاش کنیم تا دیپلماسی اقتصادی خودمان را بهبود ببخشیم و روابط خودمان را بهتر کنیم تا کشورهایمان به هم نزدیکتر شوند.
سوال: آقای دکتر قنادزاده آقای مایکل بافی اشاره میکنند به یک دیپلماسی اقتصادی و و یک همگرایی و گروه شدن ایران با کشورهای آفریقایی برای اینکه این اتفاق بیفتد ما نیاز به یک مدل اقتصادی ویژه داریم بفرمایید که شما در سازمان خودتان و در این اجلاس و در حاشیه آن آیا به مدلی رسیدهاید که فرض کنید این مدل بتواند جایگزین ارتباطاتی که در گذشته با آفریقا داشتیم بشود یعنی یک مدل جدید پیشران و موفق که با آن دیپلماسی که مد نظر کشورهای آفریقایی است برسیم؟
به نام خدا
اورعی
جمعه هفتم اردیبهشت ماه ۱۴۰۳
شبکه خبر - برنامه گفتگوی ویژه خبری
ساعت پخش ۲۲ و ۱۵ دقیقه (بخش دوم و پایانی)
موضوع: بررسی ظرفیتهای تجارت ایران و آفریقا
میهمانان: آقای سید محمد صادق قنادزاده – معاون سازمان توسعه تجارت (حضوری در استودیو)
آقای مایکل بافی- قائم مقام وزیر صنعت و تجارت غنا (حضوری در استودیو)
آقای داریوش صفرنژاد - کارشناس مسایل بین الملل (ارتباط تصویری)
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما
(مجری آقای مدرس زاده)
قنادزاده: همین طور است، البته فرمودند آقای مایکل بافی، خوب اتحادیه آفریقا یعنی ۵۴ -۵۵ کشوری که وجود دارند خوب دارد تشکیل میشود و این اتحادیه در مسیر شکل گرفتن است و جزو اسناد بالادستی اینها در سند ۲۰۶۳ که اتحادیه آفریقا تنظیم کرده است، موضوعاتی را اشاره کرده است که به شدت ما در آن میتوانیم نقش بازی کنیم.
یکی از مهمترین موضوعات این است که تلاش دارند میکنند که ۶۰ درصد تجارت درون قارهای را از تولیدات خود آفریقا داشته باشند و این فرصتی بی نظیر است برای ما که از طریق سرمایه گذاری، از طریق تولیدات مشترک به آن کشورها و به آن بازار یک و سه و چهاردهم میلیارد نفری و بیش از هزار و ۲۰۰ میلیارد دلاری دست پیدا کنیم.
این موضوعی است که نیاز دارد به آن تفکر ویژهای بکنیم.
سوال: فرض کنید ما یک مدل تجاری ارتباطی با چین داریم و یک مدل تجاری با پاکستان و سریلانکا برقرار است، ما یک مدلی نیاز داریم که یک نوآوری و یک اتفاق تازه در آن باشد که با این مدل جدید برویم سمت آفریقایی ها.
قنادزاده: آفریقا منابع غنی فراوانی دارد، یکی از بهترین مدلهایی که مدل موفق تجربه شدهای هم هست توسط بعضی از کشورهایی که میشود گفت در کار با آفریقا موفق بوده اند این بوده است که روی منابع اولیه آفریقا کار سرمایه گذاری انجام دادند و سعی کردند از طریق تولید مشترک و ارتباطات درون قارهای این منابع را به شکل درستی استحصال کنند و در ازای آن کالاهای تمام شده با ارزش افزوده بالا به آفریقا صادر کنند که یک بازار مصرفی بسیار بزرگ است.
به جهت این که ایران در ماشین آلات و در فناوری رشد و پیشرفت خوبی کرده است و یکی از فرصتهایی که در این چند روز صحبت زیاد خواهیم کرد و یکی از فرصتهای جدی ما همین است، این است که ما انتقال فناوری دهیم، انتقال دانش بدهیم، انتقال تکنولوژی دهیم و سعی کنیم در روند صنعتی شدن و توسعه صنعتی آفریقا کمک و نقش جدی بازی کنیم و در ازای آن تامین منابع اولیه انجام دهیم و این رابطه دو سویه را ایجاد کنیم و ما این حوزه را شناسایی کردیم و در قالب کارگروههایی به آن برسیم.
سوال: آقای مایکل بافی چه کشورهایی و چه مشخصا کشور غنا سرزمین فرصتها هستند و برای تجار ایرانی چه پیامی دارید و فکر میکنید چه فرصتهایی برای تجار ایرانی قرار بگیرد که بتواند یک تعامل خوب و دو سویه با کشور شما و سایر کشورهای آفریقایی داشته باشند؟
مایکل بافی: آفریقاییها، امروز بسیار آماده هستند، با آفریقای گذشته فرق دارند، الان ااقتصاد ما از یک اقتصاد منابع اولیه به یک اقتصاد تجاری تبدیل شده است.
ما قبل از این که بخواهیم چیزی را صادر کنیم آن را مقدار فرآوری میکنیم و الان در زمینه تجارت در جایگاه بسیار خوبی قرار داریم و میتوانیم کارها را با شما ادامه بدهیم.
آفریقا در شرایطی که الان هست در واقع آن مقر تجاری اش در غناست یعنی شما میتوانید اگر کسی بخواهد تجارت با آفریقا بکند کافی است با غنا تجارت داشته باشد.
من به تجار ایرانی پیشنهاد میکنم که با غنا تعامل داشته باشند و با تجارت خودشان آن جا تنظیم بکنند و بعد از غنا میتوانند به جاهای دیگر آفریقا ارتباط گرفته و با آنها هم کار بکنند؛ بنابراین میخواهم به ایرانیها بگویم که غنا یک جای بسیار مناسب است از لحاظ سرمایه گذاری، از لحاظ سیاسی ثبات دارد، همه چیز میتوانید آن جا پیدا کنید، از لجاظ تجاری، در زمینه معادن، ساخت و ساز و هر زمینه تجاری که به فکرش باشید بهترین جای فعلی آفریقا، غناست.
غنا در منطقه غرب آفریقا قرار دارد، در مرکز آفریقا قرار دارد، ما از لحاظ جهانی هم در وضعیت خوبی هستیم و از لحاظ ارتباطی در سراسر دنیا هر کسی که میخواهد با آفریقا تعامل داشته باشد به غنا میآید.
آمدن به غنا آسان است، از لحاظ بهداشتی این کشور شرایط خوبی دارد و من ایرانیها را تشویق میکنم و به آنها میگویم که بهترین جا برای تجارت آفریقاست و در آفریقا میخواهید بیایید باید به غنا بیایید و سرمایه گذاریهای تان آن جا هدر نمیرود.
سوال: شما مقام وزیر صنعت یکی از مهمترین کشورهای آفریقایی هستید، چه ویژگی برای مردم ایران متصور هستید یا تجار ایرانی به چه ویژگی میشناسید که باعث میشود ترغیب شوید و با آنها دو سویه تجارت را انجام دهید؟
مایکل بافی: آنها خیلی تجار جدی هستند، خیلی تمرکز روی کارشان دارند و ذهن اقتصادی دارند بنابراین افرادی هستند که در تجارت موفق هستند، من خیلی از ایرانیهای زیادی را دیدم و میدانم که آنها اهل معامله هستند، ذهن اقتصادی دارند و ما هم آماده هستیم که با آنها ارتباط و روابط تجاری برقرار کنیم.
ما اطمینان داریم که ایرانیهایی که کسب و کار خودشان را به غنا میآورند و آن جا موفق خواهند و در اشتباه نکردند که اگر بیایند آن جا و خیلی از آنها در غنا موفق بودند و این نشان میدهد که از لحاظ اقتصادی افراد قوی و باهوشی هستند و ما هم به آنها کمک میکنیم.
یک چیزی که باید بدانیم این است که ما نمیتوانیم و همیشه فکر کنیم که مثلا در یک جای محدود میتوانیم فعالیت بکنیم، ما باید گسترش دهیم حوزه فعالیت خودمان تا ببینیم که کجا میتوانیم موفق باشیم و کجا میشود پولسازی کرد و حوزههای مختلف را باید شناسایی کرد.
من ایرانیها را تشویق میکنیم و هرچه ایرانیهای هر چه بیشتر، ما به شما اعتماد میکنیم و ما دوست داریم که با شما تجارت کنیم بنابراین تردید نکنید در آمدن به غنا و غنا آن جایی است که شما باید بیایید.
سوال: به اعتماد اشاره کردند این اعتماد دو سویه باید باشد، چطور کشور ما و تجار ما این تعامل همراه با اعتماد به کشورهای آفریقایی داشته باشند.
شما پیشنهادتان چیست و در جلساتی که در روزهای آتی دارید چه برنامه ریزیهایی دارید که تجار ایرانی را بیشتر آشنا کنید با آفریقا؟
قنادزاده: ما یکی از مشکلات مان در سر راه ارتباط توسعه با کشورهای آفریقا همین عدم شناخت است وقتی شناخت درستی از ظرفیتهای متقابل نداریم به تبع آن انگیزهای ایجاد نمیشود و به تبع آن رابطهای شکل نمیگیرد و تجارتی رخ نمیدهد.
توانمندیها و دستاوردهای ایران را به طرفهای آفریقایی معرفی کنیم و از طرف مقابل از طرفهای آفریقایی بشنویم، پتانسیلها و ظرفیتهایی که تمایل دارند با ایران به اشتراک بگذارند و این هدف اصلی ماست در این اجلاس و به همین دلیل است که ما بیش از شش ماه است که با کمک بقیه دستگاهها و با کمک نمایندگیهای مان و با کمک مراکز تجاری که ما ده مرکز تجاری در آفریقا داریم و سه تا رایزن در آفریقا داریم سعی کردیم احصا کنیم زمینههای همکاریهای مشترک و در قالب ده تا نشست تخصصی در روزهای آینده صورت خیلی تخصصی روی موضوعات همکاری کار کنیم
مثلا در حوزه کشاورزی آفریقا یکی از بکرترین سرزمین هاست برای کار کشاورزی و زمینهای حاصلخیز فراوان در بعضی از این کشور سه یا چهار بار کشت میشود و بالغ بر ۲۰۰ میلیمتر متوسط بارندگی دارد و این فرصتهای بی نظیری است و ما برای کشت فراسرزمینی در آفریقا یک طرح مفصل داریم و برای واردات نهادههای اساسی و واردات گوشت که از دو – سه کشور آفریقایی آغاز شده است و یک طرح و یک بسته کامل همکاری در حوزه کشاورزی قرار است در این روزها در مورد آن بحث شود و در حوزه معدن و صنایع معدنی و آفریقا پر از معادن استحصال نشده و بکرست و فرمودند آقای بافی، دوستان آفریقایی ما هم دنبال توسعه معادن هستند، دنبال خام فروشی نیستند و ما صاحب تکنولوژی و صاحب دانش هستیم و سالها و قرن هاست که در زمینه معدن و زمین شناسی کار میکنیم و این فرصتی است که ما بتوانیم هم انتقال فناوری و تکنولوژی و ماشین آلات بدهیم و تامین منابع کنیم از آن قاره.
به همین ترتیب در دوازده سرفصل ما بستههایی را با کمک بقیه دستگاهها و بخشهای خصوصی ایجاد کردیم و بناست این روزها با کمک نشستهای رو در رو بیش از ۱۵۰ نشست را الان دوستان ما ثبت نام کردند و بیش از ۱۵۰ شرکت ایرانی برای حضور این نشستها و تقابلهای رو در رو با این طرفهای آفریقایی ثبت نام کردند و این نشان میدهد که ظرفیت سازی اولیه خوبی صورت گرفته است و امیدواریم در این چند روز این را پردازش کنیم و کار مهم ما از الان شروع میشود برای پیگیری این توافقات و به نتیجه رساندن این توافقات.
سوال: آقای مایکل بافی به نظر شما مهمترین موانع برسر راه تجار ایرانی و آفریقایی است و شما فکر میکنید که باید احصا شود، شناسایی شود و آنها مرتفع شود، چه موانعی است؟
بافی: من فکر میکنم مانع جدی وجود ندارد، مهمترین مانعی که شاید بتوانیم متصور باشیم این است که آن اعتماد را شاید نداشته باشند ما باید آن اعتماد را برقرار کنیم و این اعتماد هم معمولا بعد از اولین ارتباط تجاری و ااولین تعامل از بین میرود.
آن ترس اولیهای که ممکن وجود داشته باشد با اولین معاملات برطرف میشود.
ما آمدیم که تجارت بکنیم و کسب و کار داشته باشیم و فکر نمیکنم که مانع جدی وجود داشته باشد از نظر من آن چه که کار مهمی که ایرانیها باید انجام دهند این است که آفریقا را به عنوان یک دوست ببینند و تا الان به عنوان یک دوست خوب میدیدند و از الان به عنوان یک دوست بهتر ببینند.
بازار افریقا دست نخورده و بکر است بنابراین ما دعوت میکنیم، ما تولید ناخالص ملی بالایی داریم و در واقع با توجه به جمعیتی که آفریقا داریم نشان میدهد که آفریقا یک بازار خیلی خوب است و هر کس آن جا تجارت بکند موفق میشود و بنابراین باید ترس کنار بگذارند و به جای آن اعتماد را جایگزین ترس کنند و بیایند کار را انجام دهند و با آفریقا کار بکنند و دوست خودشان بدانند برای این که آفریقا یک بازار خیلی خوبی است که رفاه و سعادت را به ایران بیاورد
اگر ایران تصمیم بگیرد که آفریقا را جدی بگیرد و آفریقا به شما کمک میکند و به ارتقای بازار ایران کمک میکند.
ما در آفریقا محصولات زیادی داریم که البته خیلی از آنها توسعه پیدا نکرده است مثلا ما در غنا محصولاتی داریم مثل نارگیل، کوکا و محصولات دیگر که خیلی از آنها توسعه پیدا نکرده است و فرآوری نمیشود و ایران میتواند به راحتی بدون مانع خاصی دریافت بکند و کارهایی که لازم هست روی شان انجام دهد.
برای اولین بار که شما وارد بازار شوید آن ترس احتمالی که در وجود شماست از بین میرود و با دیدن موفقیتها در واقع راغب میشوید که تجارت بیشتر را انجام دهید.
آفریقا، قاره آفریقا ظرفیتهای بسیار زیادی دارد و به همین دلیل است که درگیریهایی در آفریقا ایجاد میکنند و این تجارت دو جانبه هم برای ما خوب خواهد بود و هم برای ایران.
سوال: آقای مایکل بافی خیلی کوتاه بفرمایید با توجه به شناختی که از تجار ایرانی پیدا کردید فکر میکنید که از ایران چه دریافتی به عنوان تجارت میتوانید داشته باشید و از این طرف شما چه خدمات و چه تجارتی نیاز دارید؟
بافی: یکی از آنها انتقال فناوری و انتقال تکنولوژی است و اینها خیلی برای ما مهم است و همچنین تولید محصولاتی که ممکن است در غنا نباشد مثل محصولات پتروشیمی که میتواند در واقع تولیداتی که میتواند ارزش افزوده داشته باشد که ما میتوانیم از ایران دریافت کنیم.
ایران از لحاظ تجاری بسیار منظم و منضبط هست و ما از آنها میخواهیم به ما کمک کنند که این انضباط را هم در غنا اعمال کرده و به کار بگیریم.
ما این جا برای بازی نیامدیم، ما آمدیم که تجارت انجام دهیم و آمدیم که از ایران بیاموزیم و آمدیم از شما درخواست میکنیم که به ما کمک کنید برای توسعه اقتصادمان.
سوال: آقای قنادزاده یکی از اتفاقاتی که در این تجارت دو سویه میتواند بیافتد استفاده از تهاتر است باتوجه به موانعی که در مبادلات مالی وجود دارد و به غیر از موانع آیا به تهاتر فکر کردید و در نشستهای روزهای آینده راجع به این موضوع برنامهای خواهید داشت؟
قنادزاده: اقتصادیهای موفق در کار با آفریقا وقتی نگاه میکنیم به تراز تجاری شان، میبینیم که یک تراز تجاری متوازنی داریم.
مثلا ۱۰۰ هزار میلیارد دلار صادرات کردند و ۸۰ میلیارد دلار واردات کردند، به این معنا که دارند تبادل کالایی مستمر انجام میدهند، صرفا واردات و یا صرفا صادرات نیست، ابتدا عرض کردم هم به دلایل محدودیتهای نقل و انتقالات مالی و یا تحریم و یا هر چیزی از این جنس و هم به دلیل اهمیتی که به کار تهاتر و تبادلات مستمر دارد اتفاقا خیلی از یک بهترین روشهای کار با آفریقا روشهای تهاتری و یا مبادلهای است و فقط هم لزوما تهاتر کالا به کالا نیست ما انواع روش تهاتر یا بارتر؟ داریم یکی از آنها تهاتر کالا به کالاست ولی در حوزه خدمات میتوانیم این کار را انجام دهیم میتوانیم خدمات را بدهیم و کالا بگیریم و در قبال این خدماتی که میدهیم میتوانیم مواد اولیه و محصولات نهایی را دریافت کنیم و حوزه تهاتر و کالا به کالا به آفریقا فضا آن باز است.
سوال: روزهای بعد چه نشستهایی قرار است برگزار شود و تا چند روز ادامه دارد این اجلاس؟ پ
قنادزاده: فردا آئین افتتاح رویداد ایران اکسپو داریم ششمین نمایشگاه توانمندیهای صادراتی جمهوری اسلامی ایران و همه میهمانان آفریقایی و غیر آفریقایی که حدود صد کشور در ایران حضور دارند و میهمان ما هستند، فردا در رویداد ایران اکسپو حضور خواهند داشت
ولی برای روز یک شنبه و دوشنبه ما کلیه میهمانان آفریقایی در پنلهای دوازده گانهای و در بیش از ۱۵۰ نشست رودر رو با شرکتهای متعدد ایرانی مشارکت خواهند کرد و بازدیدهای صنعتی هم در داخل تهران و استانهای مختلف از آن طراحی شده است.
بیش از بیست و بیست و پنج تا بازدید طراحی شده است و ۱۵۰ نشست رو در رو طراحی شده است و دوازده تا پنل تخصصی با حضور بزرگترین شرکتهای صادراتی و تولیدی ایران طراحی شده است.
یک برنامه مفصل محتوایی ما برای روزهای آینده طراحی کردیم که همان ضعف شناخت را پوشش بدهیم و هم واقعا تبدیل به مناسبات و مراودات تجاری شود ان شاءالله.
سوال: آقای مایکل بافی در پایان شما به عنوان نمایندهای از مردم خوب، نجیب و پرتلاش قاره آفریقا بودید اگر پیامی برای مردم ایران دارید بفرمایید؟
مایکل بافی: از شما تشکر میکنم همان طور که قبلا گفتم ایران باید آفریقا را به عنوان یک دوست جدید ببیند، دوستی که باید دوستی اش ادامه پیدا کند تا تجارت شما را تکمیل بکند؛ بنابراین باید شما میتوانید روی قدرت ما حساب بکنید و از آن میتوانید استفاده کنید تا بتوانیم تعامل خودمان را افزایش دهیم.
ما دعوت میکنیم از ایرانیها که به غنا بیایند و باید به خاطر داشته باشید که آفریقا بزرگترین بازار است و این را شما نباید فراموش کنید موقعی که با آفریقاییها تعامل میکنید این را باید حتما به یاد داشته باشید و سعی کنید که تا زمانی که ما این جا هستیم و در ایران حضور داریم تا جایی که ممکن است با ما ارتباط بگیرید و فرصتهای احتمالی برای خودتان در آفریقا فراهم کنید تا موقعی که نمایندگان آفریقا این جا هستند و این به نفع هر دو طرف خواهد بود.
وقتی این کار انجام شود، آفریقا آن وقت آفریقایی شود که ما انتظار داریم و ایران هم شرایط بهتری پیدا میکند و ما از شما متشکریم.